Για εμάς έχει ουσία να δούμε τις συνθήκες μέσα στις οποίες συντάσσεται αυτός ο προϋπολογισμός: Από τη μια η χωρά μας έχει ανακτήσει την επενδυτική βαθμίδα, έχει σταθεροποιηθεί οικονομικά με έναν υψηλό ρυθμό ανάπτυξης και απομείωσης του χρέους και έχει κλείσει τις πληγές της πανδημίας του κορωνοϊού. Από την άλλη βιώνουμε συνθήκες γενικευμένης ακρίβειας, ενεργειακής κρίσης , κλιματικής αλλαγής και έντονων προβλημάτων σε σχέση με τις προκλήσεις των Δήμων της χώρας που καλούνται να ανταπεξέλθουν σε ένα πραγματικά σύνθετο περιβάλλον με αυξημένες απαιτήσεις. Νέα δεδομένα για το τέλος ταφής στη μέριμνα προβλέψεων τους .Οι παρακρατήσεις ποσοστού από το κράτος επί των ακαθαρίστων εσόδων των κέντρων διασκέδασης και καταστημάτων εστίασης ,στερούν πόρους των Δήμων με την ΚΕΔΕ να αντιδρά. Το ίδιο συμβαίνει και με τα έσοδα των δήμων από την παραχώρηση της απλής χρήσης αιγιαλού παραλίας σε τρίτους και τις μισθώσεις με άλλη διαδικασία πια μέσο κτηματικής υπηρεσίας και ηλεκτρονικής υποβολής αίτησης . Η απάντηση σε αυτή τη δύσκολη εξίσωση περικλείεται σε μια μόνο πρόταση: Υλοποίηση ενός έγκαιρου και μακροπρόθεσμου σχεδιασμό με σύγχρονα εργαλεία. Ο Προϋπολογισμός φανερώνει το σχεδιασμό της διοίκησης του Δήμου για το επόμενο οικονομικό έτος, αποτυπώνοντας του οράμα του για την πορεία του τόπου. Κάθε Δήμος καλείται να συντάξει τον Προϋπολογισμό του για να αντιμετωπίσει τις ανάγκες της καθημερινότητας και να επιλύσει τα προβλήματα των δημοτών ,αποφασίζοντας τις παρεμβάσεις της επόμενης χρονιάς.
Η χρήστη οικονομική διοίκηση είναι μια απαραίτητη προϋπόθεση ως προς την ευρύτερη αποδοτικότητα του πρωτοβουλιών για τα έργα, την καθημερινότητα και την εξέλιξη ενός Δήμου. Ο σχεδιασμός για το Δήμο Ρεθύμνου συνδέεται άρρηκτα αλλά όχι απόλυτα με την οικονομική σταθερότητα που θα προκύψει από τους εθνικούς οικονομικούς και αναπτυξιακούς μας στόχους. Η σύνδεση αναμεσά στον εθνικό σχεδιασμό και στην δημιουργία αναπτυξιακών προοπτικών για το Ρέθυμνο είναι ακριβώς και ο λόγος για τον οποίο πρέπει ο Δήμος να αλλάξει στρατηγική από το σημερινό καθαρά διαχειριστικό πλαίσιο με βάση το οποίο ανοίγει ένας άξονας και είναι επιτυχία του Δήμου η χρηματοδότηση και για το κάθε πρόβλημα που δεν βρίσκει λύση φταίει το κεντρικό κράτος. Θεωρούμε ότι είναι καθαρά διαχειριστικός καθιστώντας τον από εργαλείο σε αντιαναπτυξιακό πρόβλημα που συνεχώς αναπροσαρμόζεται για να προλάβει τις εξελίξεις. Ένας σύγχρονος Δήμος πρέπει να έχει έγκαιρα διαμορφώσει ένα προγραμματικό πλαίσιο βασικών προτεραιοτήτων με συμπληρωματικές δυνατότητες οι οποίες θα συνδέονται με τις προσκλήσεις και με την αναπτυξιακή προοπτική της χώρας, χωρίς όμως να είναι σε θέση να επηρεάσουν τον κεντρικό κορμό του σχεδιασμού.
ΤΕΧΝΙΚΑ … Ο Προϋπολογισμός του έτους 2024 είναι της τάξης των 129 εκατομμυρίων ευρώ, στον οποίο αν αφαιρεθούν τα πάγια και σταθερά έξοδα (π.χ. λειτουργικές δαπάνες, μισθοδοσία, έξοδα προσωπικού, πληρωμές παρελθόντων οικονομικών ετών κλπ), απομένει το ποσό των 72 περίπου εκατομμυρίων ευρώ για την άσκηση δημοτικής πολιτικής μέσω επενδύσεων -έργων. Παρατηρούμε ότι πολλά έργα από παλαιότερα έτη μεταφέρονται χρόνια τώρα δίνοντας αίγλη μεγαλόπνοου τεχνικού προγράμματος . Παράλληλα το ποσοστό υλοποίησης των μέχρι 30/9/23 είχαν εκτελεστεί μόνο τα 13 εκ και το ποσοστό απορροφητικότητας έπιασε μόλις το 25% στο σύνολο του χρόνου. Δεν είναι τυχαίο που σε μελετη για το Δείκτη αποτελεσματικότητας Δήμων 2023-Κέντρο Φιλελεύθερων Μελετών ο Δήμος μας δυστυχώς δεν συγκαταλέγεται στους δήμους με την καλύτερη συνολική επίδοση ανά κατηγορία όπως ο Δήμος Αγ.Βασιλείου, Ηρακλείου και Χανίων. Η ιεράρχηση αναγκαιότητας έργων δεν παρατηρείται σε όλο το τεχνικό πρόγραμμα Ενθαρρυντικό είναι το γεγονός εγγραφής στον προϋπολογισμό –τεχνικό πρόγραμμα κονδυλίων για τους οικισμούς για αναπλάσεις ,παρεμβάσεις στην οδοποιία ,ασφαλτοστρώσεις δρόμων ,λιθοδομές στο τεχνικό πρόγραμμα μετά από εκλογικές δεσμεύσεις αλλά κάθε χρόνο. Και δεν μπορεί να αναφερόμαστε σε παρεμβάσεις οικισμών που συνεχώς υπάρχει μέριμνα ,αλλά σε όλους τους οικισμούς, σε όλες τις Δημοτικές Ενότητες. Η αναγκαιότητα σε έργα πολιτικής προστασίας σε ζημίες από θεομηνίες του 2020 είναι μεγάλες και με ανοιχτό μέτωπα σε όλο το Δήμο ,όπως και σε εκείνες των θεμάτων της καθημερινότητας, του κυκλοφοριακού αλλά και των διανοίξεων δρόμων –πολεοδόμηση.
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ …Κανονικά για να είναι δυνατή η σύγκριση και ο έλεγχος θα έπρεπε να υπάρχουν πίνακες ανακεφαλαίωσης εσόδων και εξόδων ανά γενική κατηγορία περιλαμβάνοντας στοιχεία του 9/23.Επισης ένας απολογισμός του προηγούμενου έτους σε εκτέλεση θα ήταν ουσιαστικής σημασίας. Όχι μόνο προϋπολογισμός αλλά και τι εκτελείται στο τέλος. Αν πραγματικά δίνουμε έμφαση στη δημόσια λογοδοσία αυτά είναι τα ελάχιστα που πρέπει να δεσμευτούμε ως προς τη συζήτηση του επόμενου προϋπολογισμού. Στον εν λόγω Προϋπολογισμό του 2024 προϋπολογίζονται ως εισπρακτέα υπόλοιπα από βεβαιωθέντα έσοδα παρελθόντων οικονομικών ετών (ΠΟΕ) 13 εκατομμύρια ευρώ που είναι αδύνατον να εισπραχθούν όπως αναγράφεται , καθώς ο μέσος
όρος εισπραξιμότητας παλαιοτέρων οφειλών προς τον Δήμο ήταν και είναι πολύ χαμηλός .Στα μεν έσοδα ποσοστό μόλις 16%του συνόλου καλύπτουν τα τακτικά έσοδα ,τα έσοδα από επιχορηγήσεις και δάνεια 56%,18%το χρηματικό υπόλοιπο ενώ το υπόλοιπο 10%καλυπτουν έσοδα παρελθόντων ετών για τα οποία στο σκέλος των εξόδων έχει σχηματιστεί πρόβλεψη μη είσπραξης.
Επιπλέον, στα έσοδα του 2023 ο μέσος όρος του ποσοστού εκτέλεσης ως προς τις εισπράξεις είναι 43% και το ποσοστό αυτό είναι πολύ μεγαλύτερο στα ανταποδοτικά και λοιπά δημοτικά τέλη, στα χρήματα δηλαδή που πληρώνουν οι δημότες. Από την άλλη πλευρά στον τομέα των εξόδων ο μέσος όρος του ποσοστού εκτέλεσης ως προς τις πληρωμές είναι μόλις 26%, ποσοστό πολύ χαμηλό που αποδεικνύει την μη υλοποίηση έργου από την δημοτική αρχή στο βαθμό που μπορούσε με τα οικονομικά δεδομένα που είχε. Παρατηρείται επίσης τα έξοδα χρήσης να παρουσιάζουν αισθητή αύξηση, όπως την 30/9/23 είχαν υπολογιστεί 16.730.000ε .Με εκτίμηση έτους τα αντίστοιχα για το 2024 θα φτάσουν τα 22.000.000ε.Το σύνολο των λειτουργικών εξόδων αφαιρουμένων των ανελαστικών δαπανών που αφορά μισθοδοσία είναι υψηλό. Συνεχείς αναμορφώσεις του εν λόγω Προϋπολογισμού θα γίνονται όπως πάντα και αυτό αποδεικνύει την πλασματικότητα και τη μη εκτέλεση όλων όσων προβλέπει. Άρα καλούμαστε να ψηφίσουμε ένα θεωρητικό αφήγημα που βρίσκεται αισθητά μακριά από την πραγματικότητα.
ΠΟΛΙΤΙΚΑ…Ο Δήμος χρειάζεται να υλοποιήσει ένα σύνθετο μακροοικονομικό σχέδιο ,και όχι να συνεχίσει μια απλή διαχειριστική αέναων τροποποιήσεων. Δυστυχώς δεν προκύπτουν στοιχεία ενισχυμένης στήριξης ευάλωτων ομάδων συμπολιτών μας , στον πολιτισμό ,τον αθλητισμό ,την παιδεία. Στα κονδύλια μέριμνας συντηρήσεων στα σχολεία απαιτούνται επιπλέον χρήματα από το αρμόδιο Υπουργείο γιατί οι ανάγκες σε στατική ενίσχυση ,ηλεκτρολογικές εγκαταστάσεις μας πρόλαβαν και εκδηλώθηκαν ήδη με πρόσφατα συμβάντα το ΕΕΕΕΚ και άλλων σχολείων αλλά και το ατύχημα ηλεκτροπληξίας . Για το κονδύλι στην κοινωνική πολιτική πρέπει να διερευνηθούν δυνατότητες αξιοποίησης κονδύλιων από το ευρωπαϊκό ταμείο για την καταπολέμηση της φτώχειας προκειμένου να ενισχύσουμε τους συμπολίτες μας που βρίσκονται σε ανάγκη.
Επίσης αναγκαία είναι η εκπόνηση Ολοκληρωμένου Στρατηγικού Σχεδίου Αντιμετώπισης Κρίσεων με ευφυείς εφαρμογές, συστήματα και πλατφόρμες για την πολιτική προστασία-ασφάλεια και περιβάλλον ενισχύοντας την ήδη ενταγμένη στο τεχνικό πρόγραμμα-προϋπολογισμό ανάπτυξη καινοτόμων συστημάτων παρακολούθησης περιβαλλοντικών παραμέτρων – δεικτών στο Δήμο Ρεθύμνης. Μέριμνα επίσης για την Παροχή υπηρεσιών ψηφιοποίησης και ανάπτυξη πληροφοριακών συστημάτων για την ενίσχυση της διοικητικής ικανότητας των Τεχνικών και Διοικητικών Υπηρεσιών του δήμου Τα αναφέρουμε ως συνολικά σχέδια πέρα από παρεμβάσεις που μπορεί να περιλαμβάνονται στο σχέδιο του προϋπολογισμού. Με απλά λόγια κλείνω τη σημερινή μου παρέμβαση καταλήγοντας στο εξής απλό συμπέρασμα: Μπορούμε καλύτερα, αξίζουμε περισσότερα και ακριβώς για αυτό είμαστε σήμερα εδώ καταψηφίζοντας τον εν λόγω προϋπολογισμό.
Ρέθυμνο 24/1/2024